Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon ve Sinema Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Denizcan Kabaş, televizyonun geleceğine ait değerlendirmelerde bulundu.
Televizyonlar gelecekte bir aygıttan çok bir erişim yüzeyine dönüşecek
Dr. Öğr. Üyesi Denizcan Kabaş, televizyonların yerini taşınabilir aygıtlara bırakıp bırakmayacağına ait, “Televizyonun büsbütün ortadan kalkacağını düşünmüyorum fakat bugünkü haliyle de devam etmeyeceği kesin. Televizyon artık bir aygıttan çok, bir ‘erişim yüzeyi’ ne dönüşüyor. Konutlarımızda büyük bir ekran olarak var olacak fakat işlevi değişecek. Mevcut aygıtlar ve kullanım pratikleri düşünüldüğünde dijital platformlar, oyun konsolları, toplumsal medya içerikleri ve canlı yayınların birleştiği çok katmanlı bir yapı yakın gelecekte televizyonun yeni tarifini oluşturacak. Yani münasebetiyle asıl odaklanılacak olan ‘televizyon kalacak mı?’ değil; ‘neye dönüşecek?’ sorusu. Televizyon yirmi yıl sonra da konuttaki en büyük ekran olarak kıymetini koruyacak ancak o ekrana gelen içerik, klasik yayın mantığından çok platform merkezli olacak.” dedi.
“Televizyon öldü/ölmedi” tartışmaları nereye gidiyor?
Televizyonun ölüp ölmediği tartışmalarını da kıymetlendiren Dr. Öğr. Üyesi Kabaş, şunları söyledi:
“Bu tartışmayı bağlantı ve medya araçlarının her bir evresinde tekrar tekrar gördük. Radyo için de sinema için de benzeri telaffuzlarla karşılaşıldı. Gerçekten hiçbiri ölmedi, en azından her şeyiyle ortadan kalkmadı, yalnızca biçim değiştirdi. Bugün televizyon için de ‘öldü’ denilen devrin içerisinde olabiliriz lakin aslında olan şey şu: Televizyonun 20. yüzyıldaki merkezi pozisyonu sona erdi. Bu da epeyce doğal. Dijital çağ, izleyiciyi tek istikametli bir akıştan kurtardı ve seçenekler hayli çeşitlendi. Televizyonun inhisarı dağılmış oldu ve bu medya ekosistemi çerçevesinde bir açıdan demokratikleştirici bir kırılma. Münasebetiyle ‘ölüm’ değil, ‘yer değiştirme’ kelam konusu. Doğal ki bu durumun yalnızca optimist bir taraftan değil eleştirel perspektiften de ele alınması gerekecektir.”
Ev içi ortak izleme geleneği sürecek…
Gelecekte televizyonun fizikî formuna ait de açıklamalarda bulunan Dr. Öğr. Üyesi Kabaş, “Televizyonun fizikî hâli daha geçirgen olacak; duvarı büsbütün kaplayan paneller, holografik yansıtıcı yüzeyler, artırılmış gerçeklik katmanları… Bunların birçoğunu aslında deneyimleyebiliyoruz. Lakin burada kritik olan teknolojinin yapısal özelliğinden çok, birlikte izleme pratiğinin sürdürülmesi. Beşerler hâlâ tıpkı yerde tıpkı şeyi izlemekten keyif alabiliyor. Farklı ekranlarda izlenen içerikler bile bir noktada ortak paylaşıma giriyor. Eş vakitli izleme pratikleri de tekrar en temel iletişimsel aksiyonlardan olan ‘izlendiği sırada üzerine konuşmayı’ sürdürüyor. Hasebiyle ekran biçim değiştirse de ‘ev içi ortak izleme’ geleneği sürecek. Televizyonun geleceği biraz da bunun üzerine inşa olacak; birebir anda hem şahsileştirilmiş hem de kolektif bir ekran tecrübesi.” diye konuştu.
Dijital platformlar televizyon ekosisteminin yeni merkezleri oldu
YouTube, TikTok, Netflix üzere platformların artık televizyonun rakibi değil televizyon ekosisteminin yeni merkezleri olduğunu lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Kabaş, şöyle devam etti:
“Tehditten fazla mecburî bir dönüşüm baskısı yaratıyorlar. Genç izleyici ritmi hızlandı, dikkat mühleti daraldı ve içerik tüketimi ‘süreklilikten’ fazla ‘anlık fragmanlar’ mantığına geçti. Klâsik televizyon tüm yapısıyla bunun dışında kalırsa görünmez hâle gelecek. Hasebiyle bir bütün olarak düşünmek, geleceği somutlaştırma ismine ehemmiyet taşıyor. Klâsik haber içeriklerinde toplumsal medya mecralarındaki formatlara yer verilmesi, klasik televizyon kanallarının bu mecralara uygun içerikler üretmesi ve televizyon kanallarının toplumsal medya etkileşimli bir anlayışı işler kılmaya çalışması bunun bir karşılığı olmakta. Netflix’in dramatik yapıyı dönüştürmesi, YouTube’un kendi çeşit ve anlatı biçimlerini kıymet iktisadına yerleştirmesi, TikTok’un ritmi belirlemesi üzere örnekler de televizyon olarak tanımladığımız aygıt, biçim ve akış yapısını tekrar tanımlayan süreçler. Hülasa televizyon platformları tehdit olarak görürse kaybedeceğini esasen evvelki yıllarda deneyimledi artık ise bu alana entegrasyon fırsatı olarak yaklaşıyor ve hâliyle dönüşüyor.”
Dijital alandaki lineerlik yeni biçimlere evriliyor
Lineer yayının hâlâ güçlü olduğu iki alana yaslandığına işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Kabaş, “İlk olarak bu yayın anlayışı ‘canlılık’ ile eşleşiyor. Son dakika gelişmeleri, haber, spor müsabakaları, kimi müsabaka tipleri, seçim ve gibisi devirleri takip etmek canlılık içerisinde manalı bir faaliyete dönüşüyor. Bir öteki dinamik de rutin oluyor. Televizyonu açtığımızda o saatte neyle karşılaşacağımıza dair genel bir bilgimiz bulunması, rastgele bir gelişme olduğunda televizyon haber kanallarının bize bu olayı/durumunu göstereceğini bilmemiz, günün akışına paralel içerik tiplerinin devamlılığı üzere bahisler burada karşılık buluyor. Münasebetiyle bu iki alan, televizyonun varlığı ve değerinin sürekliliğini sağlıyor. Fakat dramatik içerik, belgesel, cümbüş ve genç izleyicinin takip ettiği formatlarda lineer akışın manası giderek azalıyor. Muhakkak canlı yayın formatları içerisinde dijital alandaki lineerlik ise yeni biçimlere evriliyor. Dolayısıyla televizyonu yakın bir gelecekte hibrit bir form bekliyor: hem program akışı sürecek, canlı yayınlar devam edecek hem de izlerken durdurabildiğimiz, geri sardığımız ve ek ögeleri interaktif bir formda kullanabildiğimiz modüler bir içerik cihanı yaygınlaşacak.” dedi.
Mobil ekran bırakılmayacak, büyük ekran terk edilmeyecek
Gençlerin taşınabilir ekranları tercih etmesinin televizyonun yaşlı nesil aracına dönüşeceği istikametindeki görüşlere de değinen Dr. Öğr. Üyesi Kabaş, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Mobil ekran tercihinin nedeni yalnızca televizyonun kendisiyle ilgili değil yeni jenerasyonların mobilite, sürat ve çoklu uygulamaya alışmış olması. Bu, televizyonun daha geç nesillere sıkışacağı manasına gelmiyor. Yirmi yıl sonra televizyon gençler için nostaljik bir obje değil çoklu kullanım tecrübesinin bir manada büyük ekrandaki sürümü olacak. Gençler taşınabilir ekranı bırakmayacak ancak büyük ekranı büsbütün terk etmeyecek. Burada da dönüşen şey içeriği hangi bağlamda tükettiğimiz. Televizyon her devir olduğu üzere izleyici olgusuyla karşılıklı bir bağ içerisinde. Bu ilgi bugün için çok daha kırılgan, geçişken ve etkileşimli. Hasebiyle bugünkü gençler, televizyonu da yine biçimlendirecek kuşak.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
