Türk Epilepsi ile Savaş Derneği ve Abdi İbrahim, 26 Mart Dünya Epilepsi Farkındalık Günü kapsamında İstanbul Maslak’ta bir aktiflik gerçekleştirdi.
Türk ilaç sektörünün lideri Abdi İbrahim’in koşulsuz katkılarıyla gerçekleşen, “Gelin Bugün Epilepsi Konuşalım – Epilepsi Korktuğun Üzere Değil” temalı aktiflikte, epilepsi hakkında yanlışsız bilinen yanlışlara ve toplumdaki ön yargılara değinildi. Bilhassa epilepsili bireylerin de çalışabileceğine dikkat çekildi.
Epilepsi, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 1’ini etkileyen, kısa periyodik beyin işlev bozukluğuna bağlı, tedavi edilebilir bir beyin hastalığıdır. Epilepsili bireyler tabipleri tarafından verilen tedaviye ahenk sağladıkları sürece nöbetleri denetim altına alınabilir ve günlük yaşantılarına devam edebilirler. Lakin epilepsi hakkında hakikat bilinen yanlışlar, toplumu önyargıya itmektedir. Bunlardan biri de epilepsili bireylerin çalışamayacağı tarafındaki yanlış bilgidir.
Toplumun bu yanlışlar hakkında bilgilendirilmesi için çalışma hayatının merkezlerinden biri olan İstanbul Maslak’ta Türk Epilepsi ile Savaş Derneği, Abdi İbrahim’in şartsız katkısıyla bir aktiflik düzenledi. Aktiflikte kurulan “Mor Kabin” aracılığı ile “Epilepsili Bireyler Çalışabilir” iletisi verildi.
Yoğun ilgi gören aktiflikte çok sayıda insan epilepsi ile ilgili bilinçlendirildi. Mor kabin içindeki fotoğraf çekme aktivitesiyle de bu manalı aktiflikten fotoğraflar toplumsal medyada paylaşılarak daha geniş bir kitle üzerinde farkındalık yaratıldı.
Türkiye’de yaklaşık 1 milyon epilepsili var
Beyindeki denetimsiz elektriksel yayılımlar sonucunda epilepsili bireylerde nöbetler oluşur ve bu toplumda “sara hastalığı” olarak bilinir. Epilepsi çabucak her yaşta görülebilir. Epilepsi nöbetlerinin çok çeşidi bulunmakla birlikte temelde iki çeşit nöbet görülür: Parsiyel nöbetler (beyinde bir bölgeye hudutlu başlayan nöbetler) ve jeneralize nöbetler (beyinde yaygın olarak başlayan nöbetler). Türkiye’de hala 1 milyon kadar epilepsili birey bulunuyor.
Epilepsi ve çalışma hayatı
Çalışma hayatında işe alımlarda kişinin epilepsili olduğunu öğrenen patronların genel hallerinin değiştiği görülmüştür. İş ortamında yaralanma oranı, işe gitmeme, hastalığa bağlı iş kaybı ve iş üretimi açısından bakıldığında epilepsili bireyler ile sağlıklı bireyler ortasında fark olmadığı tekrarlanan çalışmalarda gösterilmiştir. Ama toplumun epilepsiye bakışı ve epilepsi hakkındaki bilgisizliklerine bağlı olarak bu yüksek işsizlik oranı devam etmektedir.
Türkiye’de bir grup esirgeyici tedbirler olsa da bunların kâfi olmadığı görülmektedir. Patronlar, 50 ve üzeri daima personel çalıştırdıkları işyerlerinde yüzde 2 oranında bedensel ve zihinsel engelli bireyi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdür. Bu kanuna nazaran, engelli birey; vücut ve zihin gücünden yüzde 40 ve daha fazla oranda mahrum olduğunu resmi sağlık kurulu raporu ile belgelemiş, bir iş bulmakta ekseriyetle zorluk çeken ancak rastgele bir işyerinde kelam konusu yetersizliğe karşın kimi işleri çabucak yahut kısa bir alıştırma sonunda yapabilecek durumda olan kimselere denir. Fakat bu kanundan yararlanabilmek için epilepsili bireylerin tedaviye karşın nöbetlerinin devam etmesi gerekmekte, bu kanun remisyonda (kronik hastalığı olduğu bilinen şahıslarda hastalık aktivitesinin bulunmadığı durumlar) epilepsili bireylerin haklarını koruyamamakta ve bu bireylerin önyargılarla işe alınmamaları meselesini çözmemektedir.
Epilepsi nöbeti geçiren birine nasıl yaklaşılmalı?
- Öncelikle sakin olun. Hastanın yanından ayrılmayın, yardım çağırmak gerekiyorsa diğerini gönderin.
- Hastanın hareketlerini durdurmaya ve/veya engellemeye çalışmayın.
- Hastayı inançlı bir yere yatırın yahut alın.
- Ucu sivri yahut sert eşyaları hastanın yanından uzaklaştırarak hastayı koruyun.
- Sıkı giysileri varsa gevşetin (kravat, kemer gibi), gözlüğünü çıkarın.
- Sabit ve rahat olacak bir biçimde onu bir tarafa yanlışsız yatırıp, tükürüğünün dışarı akması sağlayın. Rahat nefes alması için mümkünse ağzını ve teneffüs yolunu açık tutun.
- Asla ağzına bir şey sokmaya (örneğin dişlerini sıkıyorsa açmaya yahut su vermeye) çalışmayın.
- Çene ile ilgili zorlayıcı hareketler ziyanlıdır.
- Nöbet sırasında ilaç vermeye çalışmayın. Soğan, kolonya vs. koklatmayın.
- Epilepsi krizinde yapay teneffüs yahut kalp masajına gerek yoktur.
- Hastanın üzerinde epilepsili olduğunu gösteren yahut o denli ise sizin neler yapmanız gerektiğini açıklayan bir kart yahut sıhhat karnesi olup olmadığına bakın.
- Nöbetinin bitmesini bekleyin.
- Sıklıkla nöbet sonrasında kişi yorgun, ne yaptığını bilemez haldedir, münasebetiyle bu kademede elinizden geldiğince sakin ve itimat verici olun. Açık bir cama yahut yola hakikat gitme üzere durumlarda yumuşakça mani olun.
- Nöbet hakkında verebileceğiniz bütün bilgilerin hem hastaya hem de doktora yardımcı olacağını unutmayın.
Hastalar neler yapmalı?
- Hastalar, doktor ve aileleri ile iş birliği içinde ilaçlarını tertipli olarak kullanmalı.
- Nöbeti başlatan durumlar şayet muhakkaksa, nöbeti tetikleyecek durumlardan uzak durulmalı.
- Bazı nöbet tipleri uykusuzlukla uyarılabildiğinden vardiyalı çalışmalar ve nöbet gerektiren durumlarda bu çeşit hastalarda düzenlemeler gerekir. Uzun vadeli açlık, çok yorgunluk da nöbetleri tetikleyebilir.
- Bazı epilepsi tipleri ışığa hassas olduğundan bu çeşit hastalar uzun müddet bilgisayar karşısında çalışmamalı ve televizyonu uzun müddet ve yakından seyretmemeli.
- Bu çeşit hastalar güneşli havalarda şapka giymeli ve güneş gözlüğü kullanmalı.
Abdi İbrahim Tower, epilepsi farkındalığı için mora büründü
Dünya Epilepsi Günü, hastalığın simgesi olan mor renkten hareketle Mor Gün olarak da biliniyor. Mor Gün fikri 2008’de, Kanada’da yaşayan 10 yaşındaki epilepsili Cassidy Megan öncülüğünde ortaya çıktı. Cassidy, kimi kültürlerde yalnızlığı sembolize ettiği ve epilepsililerin birçoklarının maruz kaldığı toplumdan izole edilme hissini çağrıştırdığı için mor rengi tercih etti. Mor Gün aktifliği çerçevesinde her yıl 26 Mart’ta beşerler mor renkte giyinerek epilepsi ile ilgili farkındalık yaratmaya çalışıyor. Abdi İbrahim de farkındalık çalışmalarına dayanak vermek maksadıyla, geçmiş yıllarda olduğu üzere bu 26 Mart’ta da İstanbul Maslak’taki genel müdürlük binasını mor renkle ışıklandırdı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
