Zeytin ağaçları, 2022/23 dönemindeki 422 bin ton zeytinyağı ve 735 bin ton sofralık zeytin rekoltesini tekrarlayacak bir imaj verirken, 1 Ağustos 2023 tarihinde dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına getirilen yasağın 10 aydır kaldırılmaması Türk zeytinyağı dalının yansısını çekiyor.
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği konut sahipliğinde, bir ortaya gelen Türk zeytin ve zeytinyağı kesiminin mukadderatını tayin eden 20 kurum, yayınladıkları ortak bildiriyle, tarım eserlerinde ihracatın üreticilerin sigortası olduğu, üreticilerin elinden sigortasının alınmaması gerektiğini dillendirerek, dökme ve varilli zeytinyağı ihracatındaki yasağın çabucak kaldırılması talebinde bulundular.
20 kurumun imza koyduğu ortak bildiride; “2023/24 döneminde; Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi’nin belirlediği 185 bin ton rekolte ve bir evvelki rekor üretimin olduğu yıldan 170 bin ton zaman stoku ve Suriye’den gelen 30 bin tonla bir arada 385 bin ton zeytinyağı arzı oluşmuştur. Kestirimi 60 bin ton zeytinyağı ihracatı ve 125 bin ton tüketim ile önümüzdeki döneme 200 bin ton zeytinyağı stoku devredecektir. Bu ölçü iç piyasanın muhtaçlığını rahatlıkla karşılayacağı üzere, ihracat yapılmasına da imkân sağlayacaktır. İspanya ve öbür üretici ülkelerde yaşanan rekolte kayıpları ve ülkemiz üretimindeki artış ülkemizin ihracat yapması için değerli bir fırsat sundu. Dünya fiyatları 10 Avro düzeyindeyken ve bu yüksek fiyatlarla ihracat yapabilecekken fırsat kaçırılmaya devam etmektedir. Zeytinyağı ihracat kısıtlaması zeytinyağlarının uygunsuz şartlarda stoklanmasını ve kalite kaybını beraberinde getirdi. Bu süreçteki kaybımız 400 milyon avro civarında oldu” görüşüne yer verildi.
Tedbir kararının hiçbir kesite yararı olmadı
Dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına getirilen önlemin iç piyasada fiyatların düşmesi maksadıyla alındığına dikkat çekilen açıklamanın devamında; “Tedbir kararı alındığında 180 TL olan zeytinyağı fiyatı düşmek bir tarafa 350 TL düzeylerine çıkmıştır. İhracatımız 2022/23 döneminde 150 bin ton iken, 2023/24 döneminde yüzde 70 civarında kan kaybetmiştir. Önlem kararı nedeniyle ziyan gören yalnızca ihracatçı olmadı. Üretici eserlerini ihracatçılara satamadığı için üreticilerimizde gelir kaybına uğradı. Her şeyden evvel Türkiye ve Türk zeytinyağı ihracatçıları, ihraç pazarlarında prestij kaybetti.”
Türkiye’de, 2024/25 döneminde 400 bin tonun üstünde rekolte bekleniyor
Türk zeytincilik sektörünün 20 güçlü kurumu ortak bildiride, Türkiye’nin yıllık zeytinyağı tüketiminin 120 bin ton düzeyinde olduğuna dikkat çekerken, 2024/25 dönemine ait bir projeksiyon ortaya koydular. Açıklamanın devamında şu görüşler dillendirildi; “2024/25 200 bin ton civarı bir stokla giriyoruz. 50 bin ton Afrin zeytinyağını ve beklenen 400 bin tonun üstündeki rekolteyi dikkate aldığımızda 600-650 bin ton zeytinyağı varlığıyla karşı karşıyayız. Bu zeytinyağını koyacak tank kapasitemiz bile yok. Bu koşullarda zeytinyağlarımız süratle kıymet kaybedecek ve sızma zeytinyağlarımız rafinajlığa dönüşecektir.”
Üreticileri zeytin ağaçlarını kesmek zorunda bırakmamalıyız
Türkiye zeytincilik dalına son 25 yılda yaptığı yatırımlarla zeytin ağacı varlığını 200 milyona çıkardığı hatırlatılan bildirinin devamında; “Ağaçlar tam randımana geçtiğinde 650 bin ton zeytinyağı ve 1 milyon 200 bin ton sofralık zeytin rekoltesi öngörülmektedir. Bu rekoltenin katma kıymete dönüşmesi için ihracatçılarımız ve üreticilerimizin teşvik edilmesi büyük kıymet ve öncelik taşımaktadır. Aksi takdirde 1980’li yıllarda zeytin ağaçlarını kesen üreticilerimiz, içi kan ağlayarak mevcut zeytin ağaçlarını da kesmek zorunda kalacaktır. Üreticileri zeytin ağaçlarını kesmek zorunda bırakmamalıyız” denildi.
2024/25 döneminde, dünyadaki üretimin 3,5 milyon ton olacağı öngörüsüne de yer verilen ortak açıklama, “Dünya genelinde de zeytinyağı rekoltesi yüksek olduğu için ihracat fiyatlarının düşmesi kelam konusu olacaktır. Önlem kararı devam ettiği takdirde bölümün tüm paydaşları ve ülkemiz kaybedecektir. Bu nedenlerle, Türk zeytinyağı kesiminde üretici, endüstrici, ihracatçı tek ses olarak; “Dökme ve varilli zeytinyağı ihracatındaki önlem kararı yarına bırakılmadan bugün kaldırılmalıdır. Unutulmamalıdır ki tarım eserlerinde ihracat çiftçinin sigortasıdır. Zeytinyağı başta olmak üzere birçok tarım eserinde fiyat istikrarı ihracat sayesinde sağlanmaktadır. Üreticinin sigortası elinden alınmamalıdır” diyoruz denilerek bildiriye son nokta konuldu.
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği’nin konut sahipliğinde yapılan toplantıda “Dökme ve varilli zeytinyağı ihracatındaki önlem kararı yarına bırakılmadan bugün kaldırılmalıdır” içerikli bildiriye; “Akhisar Ticaret Borsası, Akhisar Ticaret ve Sanayi Odası, Aydın Sanayi Odası, Aydın Ticaret Borsası, Aydın Ticaret Odası, Ayvalık Ticaret Odası, Ayvalık Zeytin Üreticileri Derneği, Burhaniye Ticaret Odası, Edremit Ticaret Borsası, Edremit Ticaret Odası, Ege Bölgesi Sanayi Odası, Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği, İzmir Ticaret Borsası, İzmir Ticaret Odası, Edremit Körfezi Zeytin ve Zeytinyağı Üreticileri Federasyonu, Manisa Ticaret Borsası, Manisa Ticaret ve Sanayi Odası, Söke Ticaret Borsası, Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği, Tire Ticaret Odası ve Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi” imza koydu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
