Türkiye’de, üniversite çağına gelmiş gençlerin yüzde 90’ının, farkında olmasalar bile A virüsü hepatitini çocukluk çağında geçirdiklerini lisana getiren uzmanlar, nüfusun yüzde 5 ila 7’sinin yani 4 milyona yakın insanın da B virüsünü taşıdığını vurguluyor.
Hepatit B taşıyıcılarının bir kısmında virüs ömür uzunluğu hasar vermeden kalabilirken, Hepatit B geçirenlerin yüzde 1 ila 2’sinde vakitle kronik etkin karaciğer hastalığı, siroz ve karaciğer kanseri gelişebildiğini anlatan Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Türkiye’de her yıl 200 bin kişinin bulaşıcı sarılığa yakalandığı hesaplanmıştır. Bu olguların yarısına yakın kısmı B virüsü ile oluşmaktadır.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Hepatit Birliği tarafından belirlenen “28 Temmuz Dünya Hepatit Günü” hasebiyle yaptığı açıklamada, Hepatit hastalığı hakkında bilinmesi gereken değerli noktaları anlattı.
Sarılığın farklı nedenleri olabiliyor
Sarılığın, karaciğer tarafından atılan bilirubin hususunun bedende birikmesi sonucunda deri ve göz aklarının sararması olduğunu lisana getiren Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Sarılığın farklı nedenleri olabilir ve bunlar ortasında kimi kan hastalıkları, karaciğeri etkileyen mikroorganizmalar yahut doğumsal enzim eksiklikleri yer alabilir. Bilirubin unsurunun bedenden atılması esnasında karaciğer tarafından suda eriyebilen bir hale dönüştürülmesi gerekir. Bu dönüşümden evvel (bazı kan hastalıklarında olduğu gibi), bu dönüşüm sırasında (karaciğeri etkileyen mikroorganizmalar, ilaçlar yahut doğumsal enzim eksikliklerinde olduğu gibi) yahut bilirubinin bağırsağa akması sırasında (safra yollarını tıkayan taş, tümör olaylarda olduğu gibi) sarılık ortaya çıkabilir.” dedi.
Sarılık bulaşıcı mı?
Sarılıkların kimi mikroorganizmalarla oluşanlarının bulaşıcı olduğunu kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Bulaşıcı sarılık yahut tıp dilinde viral hepatit ismi verilen bulaşıcı sarılıklar, A, B, C, D, E ve G virüsleri ile meydana gelir. Bu hastalık karaciğerin yaygın iltihabi hastalığı olarak tanımlanır. Sarılıkların, yalnızca birtakım mikroorganizmalarla oluşanları bulaşıcıdır. Öbür sarılıklarda mutlaka bulaştırıcılık yoktur.” diye konuştu.
Hepatit hastalığının belirtileri nelerdir?
Hepatit virüslerinin; bulaşı takiben makul bir kuluçka devri (A virüsü için 15-45 gün,
B ve C virüsü için 30-180 gün) sonrasında hastalık yaptığını anlatan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Hastaların yarısından fazlasında hastalık sırasında sarılığın ortaya çıkmaması yahut silik kalması mümkündür. Bu nedenle pek çok kişi sarılık hastalığı geçirdiğini fark edemez, lakin o sırada tesadüfen bir kan tetkiki yapılırsa anlaşılabilir.” dedi.
B, C ve D virüsleri ile oluşan bulaşıcı sarılıklar kronikleşebiliyor!
Çocuklarda belirtilerin daha hafif ve kısa vadeli olduğunu, bilhassa küçük yaş gurubundaki çocuklarda hastalığın teşhis edilmeden geçip gidebildiğini de söyleyen Dr. Dilek Leyla Mamçu, şöyle devam etti:
“Hastaların bir kısmında ise; kuluçka müddetini takiben, halsizlik, iştahsızlık, mide bulantısı, karnın sağ üst kadranında ağrı, derinin ve gözakının sararması ve idrarın yoğunlaşması ile başlar. Kısa süren ateş olabilir. Bulaşıcı sarılık çoklukla 4-6 haftalık bir hastalıktır, A ve E virüsü ile olanlar sonunda şifa ile biterler ve kronikleşme göstermezler. B, C ve D virüsleri ile oluşan bulaşıcı sarılıklar kronikleşebilir. Bu oran, B virüsü için yüzde 5 -10, C virüsü için yüzde 80 kadardır. D virüsü hepatitinde de kronikleşme oranı yüksektir. Bunun sonucu olarak, Türkiye’de nüfusun yüzde 5-7 kadarı yani 4 milyona yakın insan B virüsünü, farkında olmaksızın taşımaktadır.”
Hastalık nasıl bulaşıyor?
A ve E virüslerinin dışkı ile atıldığını, A virüsü ile oluşan bulaşıcı sarılıkta hastanın dışkısının, sarılığın ortaya çıkışından 2 hafta öncesi ile 1 hafta sonrası çok bulaşıcı olduğunu lisana getiren Dr. Dilek Leyla Mamçu, şunları kaydetti:
“Bu virüsler ile oluşan hepatitler temel itibariyle, virüs taşıyan dışkı ile kirlenmiş su ve besin unsurlarının (sebze ve meyveler) ağızdan alınması sureti ile bulaşırlar. Virüsle kirlenmiş yüzeylere temas etmiş ellerin ağıza değdirilmesi de şahsî bulaşmada ve virüsün yayılmasında çok kıymetlidir. B ve C virüsleri ise çoklukla kan yoluyla (kan ve kan eserlerinin alınması, mikroplu enjektör ve iğnelerin kullanılması, ortak jilet yahut diş fırçası kullanımı, akupunktur, diş tedavisi gibi) ve cinsel bağ suretiyle bulaşırlar. Hastalığın, bu virüsleri taşıyan anneden bebeğe geçişi de mümkündür. Fakat, B virüsü hepatitine yakalanmış hastaların üçte birinde geçiş yolu belirlenememektedir.”
Bulaşıcı sarılık yaygın mı?
Bulaşıcı sarılığın yaygınlığına ait de bilgi veren Dr. Dilek Leyla Mamçu, “A ve B virüsleri ile oluşan bulaşıcı sarılıklar ülkemizde çok yaygındır. Türkiye ‘de, üniversite çağına gelmiş gençlerin yüzde 90’ı, A virüsü hepatitini, farkında olmaksızın çocukluk çağında geçirmiş bulunurlar. A virüsü hepatitinin çoğunlukla çocukluk çağında geçirilmesine karşılık, B virüsü hepatitine yakalanma talihi genç yetişkin ve orta yaş gurubunda en yüksektir. Türkiye’de her yıl 200 bin kişinin bulaşıcı sarılığa yakalandığı hesaplanmıştır. Bu olguların yarısına yakın kısmı B virüsü ile oluşmaktadır.” dedi.
B virüsü ile oluşan bulaşıcı sarılık neden daha tehlikeli?
B virüsünün yaptığı hepatitin hem çok sık ve yaygın olduğunu, hem de hastaların yüzde 5-10 kadarında, hastalığın alevli periyodu geçtikten sonra tam şifa olmaksızın hastalığın sinsi ve kronik biçimde devam ettiğini anlatan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Hepatit B taşıyıcısı olarak tanımladığımız bu bireylerin bir kısmında hayat uzunluğu, virüs karaciğerde rastgele bir hasar yapmadan kalırken, tüm Hepatit B geçirenlerin yüzde 1-2 ‘sinde vakit içerisinde istikrar, kişi aleyhine bozularak kronik etkin karaciğer hastalığı, bu hastaların da bir kısmında vakitle siroz ve karaciğer kanseri gelişebilmektedir.” formunda değerli bilgiler verdi.
C virüsü ile oluşan bulaşıcı sarılık tehlikeli değil mi?
C virüsü ile oluşan hepatitlerin büyük çoğunluğunun kronikleşerek siroza ve karaciğer kanserine gidiş göstermekle bir arada, toplumumuzdaki yaygınlığının çok düşük olduğunu ve bu nedenle C virüsü hepatiti kişisel açıdan tehlikeli bir hastalık olmakla bir arada toplumsal açıdan fazla tehlike yaratmadığını kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, şu bilgileri de verdi:
“Türkiye’de nüfusun yüzde 0.3 – 1.8’i Hepatit C virüsünü taşımaktadır. C virüsü hepatiti bilhassa hemodiyaliz hastaları ve sık sık kan nakli yapılan hastalar için önemli bir tehlike oluşturabilir. Bulaşıcı sarılık, şayet E virüsü ile oluşmuşsa hamilelerde tehlikelidir. Öteki virüslerle oluşan bulaşıcı sarılıkların hamilelerde, hamile olmayanlara nazaran daha önemli seyrettiği gösterilmemiştir. B ve C virüsü taşıyıcılarının kesinlikle hasta olmaları gerekmez. Bu taşıyıcıların büyük çoğunluğu belirti vermez, lakin virüsü etraflarına yayabilirler. Kimilerinde, virüs karaciğeri sessizce hasara uğratır ve siroza giden yolu açar. B ve C virüsü taşıyıp taşımadığını bilmenin tek yolu kan testi yaptırmaktır. Hepatit B ve C test sonuçlarına nazaran hekiminiz size gerekli açıklamayı yapacaktır.”
Taşıyıcılar kan vermemeli
Hepatit virüsü taşıyıcısının, hasta olmasa bile, kanı ve öbür beden sıvılarının hastalığı diğerlerine bulaştırabileceğini bilmesi gerektiğini söyleyen Dr. Dilek Leyla Mamçu, bu kişilerin kan vermemesi ve korunmasız olarak bağışık olmayan yahut aşılanmamış şahıslarla cinsel ilgiye girmemesi gerektiğini vurguladı.
Dr. Dilek Leyla Mamçu, sıhhat çalışanı, virüsü taşıyan bireylerin aile fertleri, kan transfüzyonu yapılan bireyler, damar yolundan ilaç bağımlıları, diş tedavisi görenler, hemodiyaliz hastaları ve hayat bayanlarının hastalık açısından risk altında olduğunu lisana getirdi.
Hepatit B taşıyıcılığı ve Aşı
Hepatit B taşıyıcısı olan şahısların, sistemli doktor kontrolünde ve başkalarına bulaştırma riskine karşı dikkatli olması gerektiğini kaydeden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Hepatit B’ye karşı faal bir aşı bulunmakta olup, aşılanma yüksek oranda (yüzde 95) bağışıklık sağlar ve hayat uzunluğu devam eder. Hepatit C ve E virüslerine karşı şimdi aşı yoktur.” dedi.
Gebelik ve Hepatit
Bulaşıcı sarılık, bilhassa E virüsü ile oluşmuşsa hamilelerde tehlikeli olduğuna işaret eden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “B virüsü taşıyıcı anneden doğan bebekler, doğumda immunglobulin ve aşı ile korunmalıdır.” diye konuştu.
Hemodiyaliz hastaları için önlemler
Hemodiyaliz hastalarının taşıyıcı olup olmadıkları test edilmesi gerektiğini de tabir eden Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Virüs taşıyan hastaların hemodiyaliz aygıtları ayrılmalı ve evvelden Hepatit B geçirmemiş olanlar aşılanmalıdır.” halinde kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
