Ebeveynlerin tavır ve davranışlarının hem unsur kullanımı hem de tedavi süreci ve tedavi sonrasındaki süreç için de epeyce kıymetli olduğunu vurgulayan Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, “Eğer kişi kullanımıyla ilgili sorun yaşamazsa asla bırakma muhtaçlığı hissetmiyor. Ailelerin yaptıkları yanlışlar, kişinin değişim muhtaçlığını azalttığı için hastalığın devam etmesine sebep oluyor.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, madde kullanımı konusunda ebeveyn tavırlarını ayrıntılı formda ele aldı.
Ailelerinde unsur kullanımı olan bireylerde görülme sıklığı daha fazla
Madde kullanımına neden olarak tek bir sebepten bahsetmenin mümkün olmadığını söz eden Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, “Genetik, psikolojik ve çevresel faktörlerin tesiri vardır. Unsur kullanımı çoğunlukla çevresel faktörlerin tesiri ile başlıyor lakin birebir vakitte şunu da biliyoruz ki ailelerinde husus kullanımı olan bireylerde husus kullanım bozukluğu görülme sıklığı daha fazla. Bireyler içinde bulundukları olumsuz duygulanımdan uzaklaşmak, yaşadıkları tasayı azaltmak ve güzel oluşları arttırmak üzere çeşitli nedenlerle husus kullanımına başlıyor ve unsurun kabul gördüğü, sıklıkla kullanıldığı ve kolay bir halde erişildiği çevreler riski artırıyor.” dedi.
Madde kullanımı bir ‘aile hastalığı’…
Madde kullanım bozukluğunun sırf unsur kullanan bireyi değil ailesini ve yakın etrafındaki bireyleri de etkilediğini, bu nedenle bir manada bir ‘aile hastalığı’ olduğunu kaydeden Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, “Ebeveynlerin tutum ve davranışları hem unsur kullanımı hem de tedavi süreci ve tedavi sonrasındaki süreç için de epeyce kıymetli.” diye konuştu.
Ebeveynle yakın münasebet kurulmaması da nedenlerden biri
Madde kullanımına neden olabilecek tavırlara işaret eden Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, bunları ‘ebeveynin unsur kullanması yahut unsur kullanımını bir sorun olarak görmemesi, çok talepkar yahut çok esirgeyici tavırlar sergilemesi ya da kopuk bir irtibat olması, ebeveynle yakın bağ kurulmaması yahut yokluğu, kâfi sevgi ve dayanak sağlanamaması, ebeveynlerin tutarsız tavırlar sergiliyor olması (biri çok otoriterken başkasının çok kuralsız olması), etkisiz baş etme düzenekleri kullanılması ve sınırsız tavırlar sergilemeleri’ halinde sıraldı.
Çocuklarının husus kullandığını öğrenen ebeveynler neden şaşkınlık yaşar?
Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, çocuklarının madde kullandığını öğrenen ebeveynlerin, başlangıçta büyük bir şaşkınlık yaşadıklarını, bu şaşkınlığın altında birçok neden olduğuna dikkat çekerek, “Çocuklarından beklentileri olan ebeveynler bir anda önemli bir hayal kırıklığı yaşamaya başlar. Çocuklarıyla ilgili hayalleri, planları ve umutları tükenmiştir. ‘Neden benim çocuğum’ diyerek bunu hak etmedim hissini yaşarlar. Bazen öfkeye dönüşebilen ve çocuğa yansıtılan önemli bir suçluluk duygusu yaşarlar. Neyi eksik yaptıklarına dair kendilerini sorgularlar. Sonraki kademede ise aile, etraf baskısını düşünmeye başlar. Etraftaki öbür beşerler ne düşünecektir ve aile bu durumu onlara nasıl anlatacaktır? Aileler unsur bağımlılığı sorunu ile nasıl başa çıkabileceklerini bilmedikleri için bir panik durumu yaşayabilirler.” diye anlattı.
Madde kullanan ergen ailelerinin sıklıkla yaptıkları hatalar…
Olumlu ebeveyn çocuk ilgisinin, anne-babanın çocuklarının hayatları ile ilgili olmaları, aile içinde dengeli kurallar ve hudutlar, ebeveyn çocuk ortasında bağ olmasının ergenlerde husus kullanımını önleyici etkenler olarak sıralanabildiğini de anlatan Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, madde kullanan ergen ailelerinin sıklıkla yaptıkları yanılgıları da şöyle sıraladı:
“Yakınların maddi-manevi tüm sorumluluklarını almak: ‘O kâfi ki içmesin, biz onun her şeyini yaparız’,
Sınır koyamamak: ‘Bugüne kadar ne istediyse yaptık. Yeniden de hiç bizim kelamımızı dinlemiyor’,
Yakınlarının toplumdan dışlayacağı korkusuyla hastalığı gizlemek için çabalamak: ‘Etraf duyacak diye sesimizi çıkaramıyoruz”,
Kullanımdan ötürü kişinin yaşayabileceği olumsuz sonuçları gidermeye çalışmak: ‘Okuluyla sorun yaşamasın diye biz gidip konuşuyoruz. Biz olmasak çoktan okuldan atılmıştı’,
Aile üyelerinin hayatlarını bağımlı şahsa nazaran düzenlemesi: ‘İçti mi, geç mi geldi, kimle görüştü, neden hudutlu, ne kadar harcadı diye takip etmekten yorulduk. Biz bu kadar denetim etmesek sarfiyat içer kesin’,
Öfke, dert üzere hisleri denetim edemeyerek yakınlarına karşı suçlayıcı, eleştirel bir yaklaşım sergilemek: ‘Yine içtin değil mi? Gözlerinden belirli içmişsin sen! İçmesen bu saate kadar neredeydin?’”
Madde kullanımıyla ilgili sorun yaşamazlarsa asla bırakma gereksinimi hissetmiyorlar
Hiç kimsenin içinde bulunduğu durumu muhtaçlık duymadan değiştirmek için çabalamayacağını kaydeden Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz, “Bu kural bağımlı kişi için de geçerlidir. Şayet kişi, kullanımıyla ilgili sorun yaşamazsa asla bırakma muhtaçlığı hissetmeyecektir. Ailelerin yaptıkları yanlışlar, kişinin değişim muhtaçlığını azalttığı için yalnızca hastalığın devam etmesine de sebep oluyor.” halinde kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
