Avrupa Birliği’nin iklim değişikliğiyle çaba çerçevesinde karbon emisyonlarını azaltmak maksadıyla getirdiği ‘Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması’ (SKDM), 2026’da büsbütün hayata geçirilecek. Hazırlık ve geçiş sürecini kapsayan son 2 yılda emisyon ticaret sistemini kurması gereken Türkiye, sisteme entegre olamazsa ihracatta değerli problemler yaşayacak.
Türkiye’nin birinci sürdürülebilirlik idare şirketi Altensis’in Yönetici Ortağı Dr. Emre Ilıcalı, “ Karbon maliyetlerinin 2022 yılı seviyesinde kalması durumunda SKDM’nin Türkiye’nin AB-27’ye ihracatına muhtemel tesiri, yıllık yaklaşık 3.3 milyar euro. Çimentodan tarıma kadar pek çok bölümü bir dizi tedbir bekliyor” dedi.
Avrupa Birliği’nin (AB) iklim değişikliğiyle gayret eforunu global seviyede artırmak maksadıyla karbon emisyonlarını azaltmak için getirdiği ‘Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması’ (SKDM), 2026 yılında büsbütün hayata geçirilecek. Bu sistem ile AB içinde uygulanan Emisyon Ticaret Sistemi’ne muadil bir karbon fiyatlandırmasının SKDM kapsamına giren eserlerin ithalatı kademesinde da uygulanması, Türkiye’yi ihracatta kıymetli bir eşiği geçmeye hazırlıyor.
Emisyon ticaret sistemi kurulup ahenk sağlanmalı
Yeşil binalar ve sürdürülebilirlik alanında danışmanlık veren Altensis’in Yönetici Ortağı Dr. Emre Ilıcalı, ülkemizin 2023 yılında başlayan hazırlık ve geçiş sürecini tamamlaması için yalnızca 2 yıl kaldığını, bu müddette emisyon ticaret sistemi kurması ve ahenk sağlaması gerektiğini hatırlattı.
Türkiye’nin SKDM sürecini sıkıntısız atlatmak için rastgele bir mali yükümlülüğün kelam konusu olmadığı bu devirde gerekli olan tedbirleri almasının elzem olduğuna dikkat çeken Ilıcalı, “Yapılan araştırmalar, karbon maliyetlerinin 2022 yılı seviyesinde kalması durumunda SKDM’nin Türkiye’nin AB-27’ye ihracatına mümkün tesirinin, yıllık yaklaşık 3.3 milyar euro olarak hesaplandığını gösteriyor. Bu durum, bilhassa çimento, elektrik, başka mineral eserleri, tarım ve demir-çelik kesimlerinde ihracat gelirinde düşüş yaşanabileceğini bize gösteriyor” değerlendirmesini yaptı.
Enerji ağır dallar, nelerle karşılaşacak?
Ilıcalı, bu düzenlemenin başta demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre ve elektrik olmak üzere karbon kaçağı riskinin en yüksek olduğu, güç ağır bölümlerde faaliyet gösteren dallardaki işletmeleri etkileyeceğini kaydetti. SKDM’nin AB’ye ihracat yapan ülkelerin eserlerinin pazardaki rekabetçiliğini etkileyebilecek maliyet artışları yaşayacağını tabir eden Ilıcalı, “İhracatçılar, AB’nin karbon düzenlemesine ahenk sağlamak için karbon ağır üretim süreçlerini düzgünleştirmek, karbon emisyonlarını azaltma yatırımları yapmak yahut SKDM kapsamında vergi ödemek üzere ek maliyetlerle karşılaşabilirler” dedi.
Şirketler için birinci kritik adım, karbon ayak izini ölçmek
Enerji ağır kesimlerdeki şirketlerin karbon ayak izlerini ölçmeye başlamasının çok kıymetli bir adım olacağını vurgulayan Ilıcalı, bunun için piyasada farklı kapsam ve ölçeklere nazaran hizmet veren birçok yazılım tahlili bulunduğunu belirtti. Ilıcalı, atılması gereken öteki adımları şöyle aktardı: “İkinci adımda şirketler, ölçüm sonuçlarını tahlil ettikten sonra üretim süreçlerini daha verimli hale getirmeli ve yenilenebilir güç kaynakları ile daha az karbon emisyonu üreten teknolojilere yatırım yaparak karbon ayak izlerini azaltmalı. Tedarik zincirindeki karbon emisyonlarını azaltmaya yönelik stratejilerin geliştirilebilmesi için tedarikçi ve son kullanıcı tarafında da gerekli takip düzeneğinin kurularak bilgi akışının sağlanması önceliklendirilmeli.”
Hükümet teşvikleri ve memleketler arası iş birlikleri, süreci desteklemeli
Türkiye’nin bu süreci sıkıntısız atlatması için kamu seviyesinde atılması gereken adımlara da değinen Ilıcalı, yeşil teknolojilere geçiş ve karbon salımını azaltma gayretlerinin hükümet tarafından verilecek mali teşvikler ve dayanaklarla özendirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Bunun bilhassa yüksek başlangıç maliyetleri nedeniyle yeşil dönüşüme geçişte tereddüt eden şirketler için değerli bir motivasyon kaynağı olabileceğine işaret eden Ilıcalı, Türkiye’nin kendi karbon vergilendirme ve ticaret sistemlerini geliştirmesinin de SKDM’ye ahenk sürecini kolaylaştırarak memleketler arası normlara ahengi teşvik edebileceğini kaydetti.
Türkiye’nin SKDM üzere global çapta değerli düzenlemelere ahenk sağlama konusunda öbür ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla iş birliği yapmasının gerekli olduğunu belirten Ilıcalı, şöyle devam etti: “Bu çeşit işbirlikleri, en düzgün uygulamaların paylaşılması ve teknik dayanak alınması açısından pahalı olabilir. Bununla birlikte düşük karbonlu teknolojilerin geliştirilmesi ve uygulanması kadar; şirketlerin ve tüketicilerin karbon düzenlemesi konusunda bilgilendirilmesi de hayli kıymetli. Bu mevzudaki farkındalıklarının artırılması gerekiyor. Bu sayede, sürdürülebilir tüketim ve üretim pratikleri konusunda daha şuurlu kararlar alınabilir.”
‘Sürdürülebilir kalkınmaya giden yolda değerli bir eşikteyiz’
Türkiye’nin SKDM üzere kıymetli çevresel düzenlemelere ahenk sağlarken birebir vakitte sürdürülebilir kalkınma amaçlarına ulaşma yolunda değerli adımlar atmış olacağını kaydeden Ilıcalı, “Bu süreçte, çevresel sürdürülebilirliği ekonomik büyüme ile entegre etmenin ülkemizin uzun vadeli refahı için hayati değere sahip olduğunu düşünüyorum. AB ile ticarette değerli bir yere sahip olan Türkiye’nin, SKDM üzere düzenlemelere proaktif bir yaklaşım sergileyerek, hem ekonomik çıkarlarını müdafaası hem de sürdürülebilir kalkınma gayelerine ulaşması ehemmiyet arz ediyor. Bu sürecin, Türk endüstrisinin dönüşümünü hızlandırması ve milletlerarası ticarette rekabetçiliğini müdafaasına yardımcı olacağına inanıyorum” değerlendirmesini yaptı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
